سه گروه از فلدسپات ها عبارتند از :1) فلدسپات های آلکالن 2) پلاژیو کلاز ها 3) هیالو فان ها
فلدسپات های آلکالن :
¨ ارتوز : ماکل کارلسباد – دارای پرتیت در نور عادی خاکستری رنگ و نوعی فلدسپات پتاسیم
¨ آلبیت : فلدسپات سدیم و در سنگ های اسیدی وجود دارد – در نور عادی بی رنگ و آلتره و در نور پلاریزه در مایع خاکستری روشن و سفید و زرد و دارای ماکل پلی سنتتیک است.
¨ آدولار : فلدسپات سدیم در رگه های هیدرو ترمال و آلبیت کم
¨ انور تو کلاز : بیشتر فلدسپات سدیم و کمی فلدسپات پتاسیم و در سنگهای آذرین بیرونی وجود دارد .
¨ اورتو کلاز : در گرانیت ها و پگماتیت ها ی صورتی رنگ در اثر آهن
¨ سانیدین : ماکل پلی سنتتیک – شکستگی داردو در نور عادی خاکستری رنگ
¨ آمازونیت : نوعی اورتو کلاز و سبزرنگ و هیدرو ترمالی می باشد
¨ میکروکلین : در گرانیت ها و سنگهای حد واسط و دارای تداخل دو ماکل آلبیت و پری کلین و ماکل شبکه ای می باشد
نکته: پرتیت در اثر وجود آلبیت به صورت رشته در ارتوز بوجود می آید . آنتی پرتیت تداخل ارتوز در آلبیت می باشد .
پلاژیو کلاز ها :
¨ الیگو کلاز
¨ آندزین
¨ لابرادوریت
¨ بیتونیت
¨ آنورتیت : در سنگ های بازیکتر وجود دارد
تشخیص پلاژیو کلاز های فوق برای طبقه بندی و یافتن نام سنگ ( در سطح دوره کارشناسی ) الزامی ندارد و و تنها پیدا کردن پلاژیو کلاز کافی است .پلاژیو کلاز ها دارای زونینگ می باشندو در نور عادی خاکستری می باشند .
هیالوفان ها :
¨ سلزیان : در سنگ های آذرین و دگرگونی متا سوماتیک وجود دارد .
¨ هیالوفان :در پگماتیت ها و ولکانیت ها و کنتاکت های متاسوماتیک
¨ دان بوریت :در شرایز پنوماتولیتی ودر مجاورت کلسیت و مر مر تشکیل می شود و در مرحله هیدروترمالی و در نزدیکی کلسیت
¨ کانکریت : در سنگ های آذرین آلکالن و پنوماتولیت و پلوتونیت ها
مشخصات پیرو کسن ها در مقاطع نازک
الف ) ارتو پیروکسن ها(خاموشی مستقیم – رنگ های پائین در سری رنگ ها)
¨ انستاتیت : در نور عادی بی رنگ –در نور پلاریزه در مایع خاکستری و سفید سری اول – دو محوری مثبت
¨ برونزیت : در سنگهای کم سلیس مانند انستاتیت -مانند گابرو و اولترا بازیک mg دار
¨ هیپر استن: در چارنوکیت ها و گابرو و اولترا بازیکها در نور عادی پلی کروئیسم ضعیف و در مایع رنگ های سبز روشن و قرمز و زرد و در نور پلاریزه زرد تا نارنجی سری اول و دو محوری منفی
¨ فرو هیپراستن
¨ اِولیت
¨ فروسیلیت
ب ) کلینو پیروکسن ها(خاموشی مایل – رنگ های بالاتر در سری رنگ ها )
¨ اِژین : پوشش رنگ ( در ناحیه سری دوم و سوم )- پلی کروئیسم در مایع سبز و قهوه ای و زرد مایل به سبز
¨ ژادِئیت
¨ اسپودومن
¨ اُوژیت:در نور عادی پلی کروئیسم ضعیف قهوه ای و سبز و زرد- ماکل ساعت شنی – در نور پلاریزه رنگ در سری اول ودوم
مشخصات آمفیبول ها در مقاطع نازک
آمفیبول ها دارای خاموشی مستقیم و رخ های ظریف می باشند و جز متا سیلیکات ها می باشند .
الف ) ارتو آمفیبول
¨ اکتینلیت : پلی کروئیسم ضعیف دارد
¨ ترمولیت : آمفیبول بدون پلی کروئیسم – بی رنگ و ماکل پلی سنتتیک
¨ فرو ترمولیت
ب) کلینو آمفیبول ها
¨ هورنبلند سبز یا هورنبلند معمولی : آمفیبول های کشیده – رخ لوزی مانند –پلی کروئیسم سبز تا قهوه ای که ویژگی برای تمایز آن از هورنبلند بازالتی می باشد – ماکل زیاد.
¨ هورنبلند بازالتی : پلی کروئیسم شدید در ناحیه قهوه ای تیره و متمایل به قرمز تا زرد – در نور پلاریزه رنگ در سری دوم و سوم – گاهی دارای پوشش رنگ – ماکل فراوان – دو محوری منفی
¨ گلوکوفان : در نور عادی پلی کروئیسم زرد و آبی و در نر پلاریزه رنگ در سری اول – گاهی پوشش رنگ – دو محوری منفی- در سنگ های دگرگونی یافت می شود
مشخصات میکا ها در مقاطع نازک
میکاها دارای خاموشی مستقیم است .
¨ بیوتیت : پلی کروئیسم قوی از سبز تا قهوه ای – انکلوزیون – کینگ یعنی چین خوردگی حاصل از فشار دارد – دو محوری منفی
¨ مسکویت : کینگ – انکلوزیون- رنگ پلاریزه سری دوم – دو محمری منفی
¨ کلریت : سبز رنگ طبیعی
مشخصات فلدسپاتوئید ها در مقاطع نازک
¨ لوسیت : ماکل پلی سنتتیک – تقریبا ایزوتروپ- در سنگهای آذرین درونی دیده نمی شود
¨ هااُین : در نور عادی بی رنگ با متمایل به ابی و در نور پلاریزه شکل ندارد –در سنگ های آذرین بیرونی مانند فنولیت دیده می شود.
¨ نفلین : در نور پلاریزه در مایع خاکستری سری اول و ممکن است با کوارتز یا آپاتیت اشتباه گردد.
¨ سودالیت : بمانند هااُین
¨ نوزان : بمانند هااُین
¨ لازوریت : در سنگ های دگر گونی دیده می شود .
¨ اولیوین : برجستگی زیاد –کاملا بی رنگ شکستگی زیاد آلتراسیون متمایل به قرمز و قهوه ای – شکل بلوری گرد دارد – اگر به سرپانتین ده باشد در نور عادی سبز رنگ دیده می شود. اولیوین با کوارتز هرگز با هم دیده نمی شوند.
¨ کوارتز : گزنومورف یعنی شکل خاصی ندارد –خاموشی موجی – در نور عادی خاکستری
¨ زیرکن : سبز رنگ و برجستگی زیاد در نور عادی و به صورت انکلوزیون در کانی هایی مانند بیوتیت و دارای توریت ( سیلیکات توریم ) که سبب ایجاد هاله می شود .
¨ اِپیدوت : حالت شعاعی مشخص معروف به لباس دلقکی – شکستگی فراوان – در نور عادی متمایل به سبز – بیرفرنجانس نسبتا بالا – سبز پسته ای
¨ دیستن : دو سری رخ واضح(بافت چهار خانه) – برجستگی بالا- در نور عادی متمایل به آبی یا سبز
¨ کوردیریت : دارای انکلوزیون های زیاد ( متمایز به پلاژیو کلاز ) – ماکل پروانه ای و در سنگ های درشت دانه – ماکل پلی سننتتیک -آگر ضخامت مقطع زیاد باشد حالت زرد رنگ دارد.
¨ استارولیت : ماکل ستاره ای – رنگ زرد تا نارنجی در نور عادی – پلی کروئیسم از سفید تا زرد تغییر می کند .
¨ آندالوزیت : رخ واضح – شکستگی – رنگ سفید تا زرد – در نور عادی بی رنگ – ارایش کیا ستولیت (آرایش ذرات کربن در داخل آندالوزیت که درون شیست های ذغال دار یافت می شود و در مقاطع ذرات کربن حالت + دارند و در وسط + یک مربع تو خالی وجود داردو در انتهای سیگار برگ از طول آن کم شده و به عرض آن اضافه می شود .
¨ سیلیمانیت : سوزنی شبیه به دسته علف – در نور عادی متمایل به سبز – برجستگی قوی – پلی کرئیسم خیلی ضعیف و در نور پلاریزه نارنجی تا آبی رنگ .
¨ تورمالین : پلی کروئیسم سبز رنگ و یکنواخت – بدون رخ – دارای شکستگی – انکلوزیون فراوان متحد المرکز – ایزوتروپ (سیستم تری گونال ) رنگ حنائی در نور پلاریزه ) – گاهی کنسارتریک
¨ گارنت : قویترین ضریب شکست - شکل گرد – برجستگی زیاد – ایزوتروپ
¨ لوسیت : ماکل پلی سنتتیک – تقریبا ایزوتروپ – بلئر شش گوش در نور عادی – در سنگ های آذرین درونی دیده نمی شود –
¨ اسفن : پوشش رنگ – شکستگی عمودی بر طول بلور – ماکل کلاه ژاندارمی – برجستگی
طبقه بندی سنگ های آذرین اسیدی
f.A/pla اندازه دانه |
فلدسپات بیشتر از پلاژیوکلاز(f.a > pla) |
F.a=pla |
Pla > f.a |
دانه درشت |
آلکالی گرانیت (گرانیت آناتکسی دارای اِپیدوت و سلیمانیت و گارنت است ) |
آداملیت |
گرانودیوریت |
دانه متوسط |
آلکالی میکرو گرانیت |
میکرو آداملیت |
میکرو گرانودیوریت |
دانه ریز |
آلکالی ریولیت (لیپاریت) |
ریو داسیت (توسکانیت ) |
داسیت |
طبقه بندی سنگ های آذرین حد واسط (خنثی )
اندازه دانه |
اکثرا فلدسپات آلکالن |
F.A=PLA |
اکثرا پلاژیو کلاز |
فلدسپاتوئید+PLA+F.A |
دانه درشت |
سیانیت (کمتر از 5% کوارتز) |
مونزونیت |
دیوریت |
فوئید سیانیت (شرایط کم سیلیس) |
دانه ریز |
تراکیت |
تراکی آندزیت (لاتیت ) |
آندزیت (اکثرا هورنبلند) |
فنولیت |
تقسیم بندی بازالت ها :
1)بازالت تولئیتی :سیلیس زیاد و عناصر آلکالن پائین و اولیوین ها دارای هاله ای از انستاتیت است .
2)بازالت آلکالن : سیلیس کم و دارای فلدسپاتوئید و عناصر الکالن زیاد( بازانیت به بازالت فلدسپاتوئید دار می گویند- اسپیلیت بازالتی است که دارای اپیدوت و کلسیت و زئولیت و سیلیس است و در کف اقیانوس تشکیل می شود .
الف ) دیاباز : ماگمای بازالتی که در شرایط دایکی سرد می شود .
ب) گابرو : بازالتی که در شرایط درونی سرد شود و دارای کلینو پیروکسن و هورنبلند است .
3)بازالت کالکو آلکالن ج) نوریت : سنگ آذرین درونی که ارتوپیروکسن دارد.
د) گابرو نوریت : در این سنگ نسبت ارتوپیروکسن و کلینوپیروکسن یکی است .
منبع : http://geoaria.blogfa.com