رشته آب زمین شناسى (هیدروژئولوژى) یکى از شاخه هاى علم زمین شناسى است که به مطالعه و بررسى آب در داخل زمین مى پردازد. این علم در مورد پیدایش ، چرخش و توزیع آب در داخل زمین، ویژگى هاى فیزیکى و شیمیایى آب هاى زیرزمینى و تأثیر متقابل آب و زمین و ارتباط آن با موجودات زنده بحث مى کند. در این علم تلاش مى شود تا با شناخت کمیت و کیفیت آب هاى زیرزمینى، وضعیت زمین‌شناختى محیط شناسایى گردد. از سوى دیگر با مشخص بودن وضعیت زمین‌شناختى منطقه مى توان به شناخت بیشترى از کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینى محیط پى برد.
این علم کاربرد وسیعى در تحقیقات زمین شناختى و همچنین طراحى و مکان یابى بسیارى از طرح هاى عمرانى دارد. از مهمترین کاربردهاى این علم مى توان به موارد زیر اشاره نمود.
1- طراحى مناسب بسیارى از سازه ها و شریان هاى حیاتى مانند سازه هاى هیدرولیکى، راه ها، پل ها، سازه هاى زیرزمینى و خطوط انتقال آب و فاضلاب و انرژی. بررسى عمق برخورد به آب هاى زیرزمینى در محل اجراى طرح ها و بررسى اثرات کیفى این آب ها مانند اثر خوردگى از مهمترین اطلاعات لازم در طراحى سازه هاى گوناگون مى باشد.
2- شناسایى منابع آب مورد نیاز
3- شناخت بخش عمده اى از محیط زیست و در نتیجه فراهم نمودن امکان بررسى دقیق تر اثرات زیست محیطى اجراى طرح هاى مختلف
4- کمک به شناخت وضعیت ساختارهاى زمین شناختى
5- فراهم نمودن بخش عمده اى از اطلاعات لازم براى انجام بررسى هاى زمین شناسى زیست محیطى
6- کمک به شناسایى و پتانسیل یابى بسیارى از مخاطرات طبیعى مانند سیل، آتشفشان و ناپایدارى‌هاى دامنه اى
7- کمک به شناخت منشأ طبیعى بیمارى هاى وابسته به کیفیت منابع آب. در این زمینه این علم ارتباط نزدیکى با شاخه زمین شناسى پزشکى دارد.
8- مدیریت مناسب منابع آب در سطح کشور و منطقه
تاریخچه گروه آب زمین شناسى
از بدو تأسیس سازمان زمین شناسى کشور، گروه آب زمین شناسى با حضور چند نفر از متخصصین این رشته و رشته هاى وابسته شکل پذیرفت. از جمله چهره هاى سرشناس این گروه مى توان به آقایان دکتر امیر شاه بیگ، مهندس محمد حسین ایرانمنش، دکتر مرتضى امینى و دکتر هوشنگ فروغى اشاره نمود. از جمله نشریات شاخص گروه مى توان کتاب و نقشه "آب هاى معدنى و گرم ایران" و کتاب " قنات، بازسازى و بهسازى و ازدیاد آبدهى" را برشمرد. متأسفانه بدلیل سوء برداشت وزارت نیرو از قلمرو فعالیت مطالعاتى گروه آب زمین شناسى و اعلان آن بعنوان فعالیت هاى مشابه با وظایف سازمانى خود، این گروه پس از چند ماه فعالیت به "گروه زمین شناسى مهندسى" تغییر نام یافت. از این پس تا مهر ماه سال 1391 امور تخصصى و تحقیقاتى آب زمین شناسى جزئى از فعالیت هاى گروه زمین‌شناسى مهندسى بوده است. با پیشرفت علوم وابسته به زمین‌شناسى ، گسترش نیاز کشور به تحقیقات آبشناسى و تعریف شرح وظایف به گونه اى که با فعالیت هاى سایر سازمان ها از جمله وزارت نیرو مشابه نباشد، از تاریخ یاد شده بطور رسمى گروه مستقلى با عنوان گروه "آب‌زمین‌شناسى" به ریاست مهندس امیر شمشکی در سازمان زمین شناسى و اکتشافات معدنی کشور شکل پذیرفت. تاکنون عمده فعالیت هاى این گروه در غالب تهیه نقشه‌هاى کاربردى آب زمین شناسى، گزارش ها و نقشه هاى مخاطرات طبیعى وابسته به آبشناسى مانند نقشه‌هاى خطر سیل و فرونشست ناحیه اى زمین، کیفیت منابع آب، پایش فعالیت هاى ژئودینامیکى بر اساس تغییرات کیفى منابع آب زیرزمینى، تأثیر عوامل آب شناختى بر مسائل ژئوتکنیکى و غیره بوده است. در حال حاضر ریاست این گروه به عهده دکتر ایمان انتظام می باشد.
